จากกรณีที่“ราคายาเสพติด” กำลังถูกลงเรื่อย ๆ และถูกเป็นประวัติการณ์ในเอเชีย นอกจากคำถามว่าทำไมมันถึงถูกลงแล้ว อีกประเด็นสำคัญคือ เป็นไปได้หรือไม่ที่ยาเสพติดจะหมดไปจากประเทศไทย?

นายวิชัย ไชยมงคล เลขาธิการคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด (ป.ป.ส.) ได้ตอบในประเด็นนี้ว่า “ยาเสพติดมันเหมือนกับซอมบี้ ตายแล้วก็ฟื้น หมดตัวนั้น ตัวนี้มาแทน หมดฝิ่นก็มียาบ้า ไอซ์ ยาอี มาแทน … เมื่อก่อนมีเป็นพืชเสพติด จัดการหมดไปได้ก็กลายเป็นสารเคมี พวกยาบ้า มันก็ต้องมีการแก้ไขกันไปอย่างนี้”

สำหรับแนวทางเรื่องการปราบปราม นายวิชัยเล่าว่า มีหลายขั้นหลายระดับ มีทั้งการจัดการภายนอกและการจัดการภายใน

“เราร่วมกับประเทศในอนุภูมิภาคลุ่มน้ำโขง 6 ประเทศ ร่วมกันสกัดกั้นเคมีภัณฑ์ที่ใช้ผลิตยาเสพติด และสกัดกั้นยาเสพติดที่ผลิตแล้วไม่ให้หลุดรอดไประเทศอื่น เช่น ลาว เมียนมา ของเราก่อนที่จะออกไปต่างประเทศก็จับได้เยอะ อันนี้คือนอกประเทศ กรอบความร่วมมืออนุภูมิภาคลุ่มน้ำโขง” นายวิชัยกล่าว

เขาเสริมว่า “ส่วนในกรอบพหุภาคีที่เป็นประเทศอื่น ๆ เรามีเจ้าหน้าที่ประเทศต่าง ๆ ที่มาประจำอยู่ที่นี่ ประสานเรื่องยาเสพติด มีอยู่ 24 ประเทศกับ 2 หน่วยงาน คือ สำนักงานว่าด้วยยาเสพติดและอาชญากรรมแห่งสหประชาชาติ (UNODC) กับสำนักงานปราบปรามยาเสพติดสหรัฐฯ (DEA) นอกนั้นเป็นประเทศ เช่น ออสเตรเลีย นิวซีแลนด์ มีบางประเทศที่มานั่งประจำ ป.ป.ส. เช่น เกาหลี ญี่ปุ่น เพื่อแลกเปลี่ยนข้อมูลข่าวสาร เพราะฉะนั้นในการสกัดกั้นมีทั้งนอกทั้งใน”

26 มิถุนายน วันต่อต้านยาเสพติดโลก ร่วมตระหนักโทษแนะช่องทางปรึกษา-บำบัด

“ยาบ้าถูกกว่าข้าว” จริงหรือ? ชำแหละปัจจัย “ราคายาเสพติด” ถูกลงเรื่อย ๆ

“อุตสาหกรรมยาเสพติด” เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ฟื้นตัว ราคาถูกเป็นประวัติการณ์

ส่วนในขั้นที่สอง มีการสกัดกั้นตามแนวชายแดนที่จะประสานกับประเทศเพื่อนบ้าน และขั้นสามคือพื้นที่ตอนใน มีจุดตรวจ ด่านตรวจ ด่านสกัด ถ้าหลุดจากตรงนี้ จะส่งออกไปต่างประเทศ ก็มีการสกัดกั้นทางเรือทางอากาศ

“แต่ถ้าในชุมชน มีตำรวจในพื้นที่เป็นหลัก ก็ดำเนินการจับกุม แต่จับแล้วไม่ใช่ว่าจบ ปปส.จะส่งชุดเข้าไปขยายผล ตัวอย่างเมื่อวันที่ 19 มิ.ย. ปิดล้อมตรวจค้นจับยาบ้า 6 หมื่นเม็ด ไอซ์ 90 กรัม จับได้ ขายในพื้นที่ ปปส.ก็เข้าไปขยายผล ว่ารายนี้ส่งให้ลูกค้ารายย่อยใครอีก พบมีลูกค้าย่อย 39 คน เอาไปขายต่อตามหมู่บ้าน ชุมชน ก็ต้องไปดูว่ามีย่อยกว่านี้อีกมั้ย แล้วก็ดูว่ามีใครเป็นผู้เสพบ้าง ให้สาธารณสุขบำบัด อันนี้คือจากต่างประเทศถึงระดับชุมชน” นายวิชัยกล่าว

ส่วนงานป้องกันยาเสพติด ประเทศไทยมีการดำเนินการตั้งแต่ระหว่างประเทศจนถึงในภายในประเทศ

ระดับระหว่างประเทศคือ ในประเทศลุ่มน้ำโขง โดยจัดให้มีโครงการอบรมเยาวชน 6 ประเทศที่จะทำกิจกรรมร่วมกันในเรื่องงานป้องกัน ให้เด็กมาศึกษาเรียนรู้ มีการพาไปดูงานที่พิพิธภัณฑ์หอฝิ่น ไปดูการทำงานที่ลาว ศึกษาเส้นทางยาเสพติด ฯลฯ

ส่วนระดับในประเทศ แบ่งกลุ่มการป้องกันเด็กแรกเกิดจนถึง 6 ขวบ มีระบบ EF (Executive Function) ซึ่งใช้ได้ผลดีกับเด็กไม่เกิน 6 ขวบ โดยสอนให้เด็กแยกชั่วดีได้ จากนั้นแยกเป็นเด็กในสถานศึกษา เด็กในกลุ่มแรงงาน แยกเป็นแต่ละระดับ เพื่อให้ความรู้

“และที่ทำมา 2 ปีแล้ว คือการบรรจุหลักสูตรเข้าไปในกระทรวงศึกษาธิการ ตั้งแต่ประถม ม.ต้น ม.ปลาย และกำลังไปในระดับอุดมศึกษา และนักศึกษาวิชาทหารรักษาดินแดน (รด.) และกำลังจะเข้าสถาบันศึกษาตำรวจทหาร เป็นหลักสูตรระยะยาว ไม่ใช่แค่อบรมแล้วเลิก” นายวิชัยกล่าว

เขาเสริมว่า การป้องกันยาเสพติดควรทำการป้องกันแบบยั่งยืน ไม่ใช่ทำอีเวนต์วันเดียวจบ ทำในลักษณะให้มีการเรียนรู้ ให้รู้โทษภัยและกฎหมาย ผลที่จะเกิดหรือเอฟเฟ็กต์ของมันด้วย ไม่ได้ป้องกันแค่เด็กเสี่ยงเข้าไปเสพอย่างเดียว แต่ป้องกันกลุ่มที่เสี่ยงจะเข้าไปขายด้วย

เลขาธิการ ป.ป.ส. กล่าวว่า “สำหรับกลุ่มที่เสี่ยงจะเข้าไปค้า เราพบว่าคนที่เข้าไปส่วนมากเกิดจากไม่มีเงิน เราก็พยายามประสานกรมแรงงาน หน่วยที่เกี่ยวข้อง ฝึกอาชีพให้เขาทำ แต่อาชีพที่ ป.ป.ส. คิด ไม่ใช่พวกทำอาหารทำขนม เราคิดว่าอะไรเป็นเป็นความรู้ติดตัวที่ไม่ต้องลงทุน แล้วเอาไปประกอบอาชีพได้เลย ไม่ต้องซื้อเครื่องไม้เครื่องมือ เพราะถ้าอาหารไม่อร่อยก็ขายไม่ได้”

เขาเสริมว่า ต้องสอนความรู้ที่ติดตัวและเอาไปทำได้เลย เช่น การขับรถบดถนน รถไถ ทำทางทำถนน รถแบ็กโฮ อาชีพเหล่านี้ยังขาดอยู่และรายได้ค่อนข้างดี ไม่ต้องมีอะไรเลย สอบใบอนุญาตแล้วไปแต่ตัว ไม่ต้องลงทุนคำพูดจาก เกมสล็อตมาใหม่

“นี่คือแนวคิด ป.ป.ส. จากเดิมสอนทำอาหารเลี้ยงเป็ดเลี้ยงไก่ หรืออย่างเดินสายไฟ ช่างแอร์ มันเป็นสิ่งที่ตลาดต้องการ พวกนี้คือยากจน และอยู่ในพื้นที่เสี่ยงที่อาจไปค้ายา ถ้าเขามีอาชีพมีรายได้ ก็ไม่ต้องไปค้ายา เรากำลังผลักดันให้เป็นแรงงานทักษะในต่างประเทศด้วย” นายวิชัยกล่าว

อย่างไรก็ตาม เลขาธิการ ป.ป.ส. มองว่า ในความเป็นจริง น่าจะยังมีอีกหลายปัจจัยที่ส่งผลต่อการตัดสินใจค้าหรือเสพยาเสพติด

“เมื่อก่อนเราก็คิดว่าการด้อยการศึกษาก็ดี การอยู่ในแหล่งเสื่อมโทรมก็ดี การอยู่ในที่ไม่เจริญก็ดี บ้านแตก เป็นสาเหตุทำให้คนไปใช้ยาเสพติด แต่ปัจจุบันเห็นว่า ประเทศเจริญแล้ว ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ ออสเตรเลีย นิวซีแลนด์ การศึกษาดี สภาพแวดล้อมดี เจริญกว่าเรา ทำไมเขายังติดยาเสพติดเยอะขึ้น มันไม่ได้เกิดจากแหล่งชุมชนหรือการศึกษาอย่างเดียว ก็ต้องคิดทางป้องกันแก้ไขต่อไปว่า อะไรคือสาเหตุจริง ๆ โรคซึมเศร้ามีส่วนมั้ย ทำไมคนเกาหลีฆ่าตัวตาย ใช้ยา เป็นเพราะซึมเศร้ารึเปล่า ก็ต้องดูสุขภาพจิต” นายวิชัยกล่าว

ทั้งนี้ ป.ป.ส. ยืนยันว่า จะเดินหน้าทำงานอย่างเต็มที่ เพื่อขจัดปัญหายาเสพติดในประเทศไทยให้ได้มากที่สุด แต่นายวิชัยเน้นย้ำว่า “สิ่งที่ดีที่สุดคือ ทุกคนต้องร่วมกัน ไม่ว่าภาครัฐหรือประชาชน โดยเฉพาะการเริ่มต้นตั้งแต่ครอบครัว ช่วยกันดูแล ไม่ให้บุตรหลานไปยุ่งเกี่ยว”

เลขาธิการ ป.ป.ส. ยังกล่าวถึง วันต่อต้านยาเสพติดโลก ซึ่งกับ 26 มิถุนายน ของทุกปีว่า “ในทุกปีมีวันต่อต้านยาเสพติดโลก เป็นการแสดงพลังว่าทุกคนเห็นด้วยที่จะต่อต้านพิษภัยของยาเสพติด … แต่ขอให้พี่น้องประชาชนตระหนักว่า มันไม่ใช่วันที่ 26 มิ.ย. วันเดียวที่เราจะต้องต่อต้านและปราบปรามยาเสพติด แต่มันต้องทุกวัน”